Hoe duur is de stroom uit je thuisbatterij eigenlijk?

Een thuisbatterij lijkt misschien een handige oplossing om je zonne-energie op te slaan en later te gebruiken. Maar let op: de stroom uit je batterij is niet gratis. Je betaalt er indirect voor via de aankoopkosten en de levensduur van de batterij.

Hoe bereken je de prijs per kWh?

Een vereenvoudigde manier om de kostprijs van stroom uit je batterij te berekenen is:

Prijs per kWh = (Aankoopprijs batterij / (Capaciteit batterij × Aantal laadcycli)) / Het rondomrendement

Uitleg:

• Capaciteit batterij: Dit is hoeveel stroom je werkelijk uit de batterij kan halen. Let op dit is de niet de totale capaciteit, maar de totale capaciteit van de batterij x de DoD of depth of discharge of het aandeel (in %) van de energie die in de batterij zit, die je er ook uit kan halen. Aantal laadcycli: Hoe vaak je de batterij volledig kunt opladen en ontladen voordat de capaciteit van de batterij sterk vermindert.
• Rondomrendement: Dit is de verhouding tussen de hoeveelheid stroom die je in de batterij opslaat en hoeveel je hiervan er terug kan uithalen.
  Er is een verlies bij de omzetting in de omvormer van wissel- naar gelijkstroom en omgekeerd. Bovendien is er ook een verlies bij het omzetten van elektrische energie in het chemische proces dat binnen de batterij gebeurt. Afhankelijk van hoeveel keer je stroom door de omvormer moet omgezet worden en het type van je batterij kan je energieverlies oplopen van net geen 10% tot soms zelfs meer dan 30%.

Tot slot heb je ook nog een spontane zelfontlading van een batterij. Je batterij lekt als het ware altijd een beetje, als je deze gevuld ongebruikt laat staan zal er dus na verloop van tijd steeds minder energie inzitten. Iets wat vooral bij de supercapacitor- of supercondensatorbatterijen niet te verwaarlozen is.

• Aankoopprijs batterij: Wat je voor de batterij betaalt.

Voorbeeldberekening: Stel, je koopt een batterij van 10 kWh met een DoD van 90% voor €6.500, met een levensduur van 8.000 cycli en een rondomrendement van 85%. Dan kost elke kWh uit je batterij: (€6.500 / (10 kWh x 90% × 8.000 cycli)) /85% ≈ 10,6c€/kWh

In de praktijk ligt de prijs per kWh uit een thuisbatterij vaak tussen 7 en 12 cent. Dat is goedkoper dan stroom uit het net (ca. 30 cent), maar dus nog steeds niet gratis.
Het loont dus nog steeds meer om je eigen opgewekte stroom van je zonnepanelen direct te verbruiken i.p.v. deze eerst op te slaan in een batterij.

Hoe kan ik mijn zelfconsumptie verhogen zonder thuisbatterij?

Je kunt je zelfconsumptie verhogen door je verbruik af te stemmen op de opwekking van je zonnepanelen. Enkele tips:

• Gebruik grote apparaten (vaatwasser, wasmachine, droogkast) op zonnige momenten, bijv. rond de middag.
• Laat een energiemanagementsysteem (afgekort EMS) het verbruik automatisch afstemmen op de opwekking. Bijvoorbeeld een laadpaal van een wagen waarvan het vermogen gestuurd wordt op basis van de opbrengst uit de PV-panelen.
• Warmtepompboilers, warmtepompen of elektrische wagens kunnen hier extra voordelig op inspelen omdat het grote verbruikers zijn en dankzij hun automatische sturing.

Extra tip: Overweeg om je zonnepanelen deels op het oosten en deels op het westen te plaatsen in plaats van enkel op het zuiden. De jaarlijkse opbrengst is dan iets lager (ca. 10%), maar de spreiding over de dag komt meestal beter overeen met je verbruik. Waardoor het financieel toch interessanter kan zijn, ondanks de iets lagere opbrengst.

Is een thuisbatterij rendabel voor mij?

Een thuisbatterij slaat overtollige zonne-energie op voor gebruik ’s avonds of de volgende ochtend. Hiermee kun je je zelfconsumptie verhogen. Maar let op:

• Energiecontract: In heel veel gevallen valt al een grote “winst” te behalen zonder één euro te investeren, door je energiecontract regelmatig grondig te evalueren. Ook als je daarna nog steeds zou beslissen om een thuisbatterij te plaatsen blijft dit een oefening die je regelmatig moet doen. Echt: als je dit niet elk jaar herevalueert, stop dan met lezen en kom pas daarna terug 😉.
• Terugverdientijd: Afhankelijk van de kostprijs van je batterij, je verbruiksprofiel én je energiecontract kan de terugverdientijd langer zijn dan de levensduur van de batterij (10-15 jaar).

De Rendabiliteit Is dus afhankelijk van je specifieke situatie en hoe je je batterij inzet, waarvoor je deze allemaal gebruikt.

Check of een thuisbatterij voor jou rendabel is met de Thuisbatterij-simulator.
Ook hier kan je de prijs van je energiecontract ingeven en zal je zien dat dit echt wel een belangrijke factor is.

Hoe groot moet een thuisbatterij zijn?

Ook dit is een belangrijk aandachtspunt. Meestal wordt een té grote thuisbatterij voorgesteld. In de bovenstaande simulator zal je zien dat vanaf een bepaalde capaciteit een thuisbatterij niet langer voor een bijkomende besparing zal zorgen.

Het hangt opnieuw af van je specifieke situatie, maar een goede vuistregel is (momenteel) de helft van je gemiddelde dagelijks verbruik.
Een gemiddeld gezin van 4 personen zit aan een verbruik van ca. 3.500 kWh op jaarbasis of dus een gemiddeld dagverbruik van ongeveer 10kWh / dag. Een thuisbatterij met een bruikbare capaciteit van 5kWh is dus doorgaans voldoende.

Is een thuisbatterij de beste investering of kies ik beter voor andere oplossingen?

De prijzen van thuisbatterijen zijn gevoelig gedaald, en de technologie van batterijen wordt steeds beter. Ook op vlak van milieulast, de recyclagemogelijkheden en de veiligheid worden stappen in de goede richting gezet.

Maar een thuisbatterij blijft in vele gevallen een “luxeproduct” dat je helpt om je (indirecte) zelfconsumptie te verhogen. Het loont altijd meer om directe zelfconsumptie te verhogen, bijvoorbeeld door:

• Elektrische apparaten, zoals een (warmtepomp)boiler, wasmachine, vaatwas of droogkast slim in te zetten op momenten dat je zonnepanelen stroom opwekken.
  Dat kan met een EMS, maar voor sommige toepassingen is een startuitstelknop of een eenvoudige timer die je instelt tussen 11 & 16 uur al een goed begin.
• Je verbruik te elektrificeren: je grootste verbruik is altijd je woningverwarming, sanitair water opwarmen en eventueel je wagen. Een warmtepomp of een elektrische wagen kan je met een EMS aansturen. Hiermee gebruik je de opgewekte zonne-energie dus nuttiger dan deze eerst op te slaan in een batterij.

Off-Grid: Werkt een batterij als de stroom uitvalt?

Nee, een standaard thuisbatterij werkt niet als het stroomnet uitvalt. Wil je wel stroom tijdens een stroomstoring? Dan heb je een netontkoppelingsbord nodig, maar dat is een extra investering.

Dynamische stroomcontracten en thuisbatterijen?

Bij dynamische stroomcontracten wijzigt de stroomprijs per uur of zelfs per kwartier en dit zowel voor afname als voor injectie. Het ene moment kan de stroomprijs van het net heel hoog zijn en een paar uur later heel laag of zelfs negatief. Deze stroomcontracten volgen de Day Ahead-markt.

Wat is die Day Ahead-markt?
De stroomprijs wordt op de groothandelmarkt voor elk kwartier van de dag een dag op voorhand onderhandeld. Er worden voorspellingen gedaan over de hoeveelheid vraag naar stroom er zal zijn uit bv huishoudens en industrie en de productie vanuit wind, zon, en elektriciteitscentrales. Vraag en aanbod bepalen de prijs: veel vraag en weinig aanbod zorgt voor een hoge prijs, veel aanbod en weinig vraag zorgt voor een lage prijs of soms zelfs een negatieve prijs.

Met en thuisbatterij die via een algorimte sutomatisch slim wordt aangestuurd, zou je dus stroom van het net kunnen aankopen aan een interessante prijs om deze uit je batterij later te kunnen gebruiken wanneer de prijs hoger is.

Dit kan interessant zijn, maar het prijsverschil moet wel voldoende groot zijn om de batterijkost te dekken. Dit is de kostprijs per kWh die we eerder hebben berekend.
Vraag dus na aan de verkoper van de batterij of hier rekening mee wordt gehouden.

En net zoals bij alle energiecontracten zijn niet alle dynamische contracten gelijk: je moet opnieuw eerst je energiecontract kritisch beoordelen. Er zijn absoluut zeker bepaalde variabele contracten die interessanter zullen zijn dan sommige dynamische contracten.

De onbalansmarkt: is dat interessant?

Sommige verkopers van thuisbatterijen praten over winst maken op de onbalansmarkt.

Wat is die onbalansmarkt?

De Day Ahead-markt die de dynamische tarieven bepaalt, gebeurt aan de hand van voorspellingen, maar de werkelijkheid wijkt soms af van deze voorspellingen: er is bijvoorbeeld meer of minder wind of zon dan gedacht. Dit zorgt voor een onevenwicht op het stroomnetwerk. Om het evenwicht terug te herstellen kunnen energiebedrijven geld verdienen door stroom af te nemen of bijkomend stroom te leveren. Die markt is de onbalansmarkt. Je kan ook met een batterij stroom leveren of afnemen van het net en zo het net terug balanceren.

Deze onbalansmarkt is niet rechtstreeks toegankelijk voor particulieren. Sommige aanbieders van batterijsturingen bieden de toegang via hen als een service wel aan.Dit kan inderdaad interessant zijn, maar let op en stel enkele kritische vragen zodat je verschillende aanbieders van deze dienst kan vergelijken:

• Kan het abonnement in prijs stijgen?
• Welke garantie heb je op inkomsten?
• Hoeveel marge neemt de aggregator?
• Hoe intensief wordt je batterij gebruikt? (want extra gebruik versnelt slijtage, je moet ook hier met de batterijkost rekening houden.)

Kortom: De onbalansmarkt is volatiel. Wees kritisch en vraag door bij aanbieders.

Wat is de toekomst van thuisbatterijen?

Thuisbatterijen maar ook slimme EMS-systemen zijn in volle ontwikkeling. Mogelijke ontwikkelingen:

• Kostprijsdaling en nog betere technologie.
• Betere slimme sturing van batterijen.
• Meer spelers op de markt ook op vlak van EMS.
• AI: het is overal en dus zeker ook hier. Bij de sturing van energiemanagementsystemen zal patroonherkenning ook een belangrijke impact hebben op de resultaten.
• Energiebedrijven die de slimme sturing ook als een service naar hun klanten gaan aanbieden in plaats van hiervoor een derde partij nodig te hebben.
• Alternatieven: Opslag op wijkniveau of het gebruik van elektrische wagens als batterij (V2G – Vehicle to Grid)