Oude vodden isoleren nog beter

Vorig jaar deden we in Koevoet 152 het experiment van ontwerp- en studiebureau Mier uit de doeken. Steven Plas en Heidelien Bultynck isoleerden de buitenmuren van hun woning met oude kleren in bulk, afkomstig van een kringloopwinkel. Wegens de strikte reglementering inzake de verkoop van textieloverschotten konden we u toen niet massaal aanraden om dat idee over te nemen. We verwelkomen nu een nieuwkomer op de Belgische isolatiemarkt: isolatieplaten, -vlokken en buisisolatie van gerecycleerd textiel.

Le Relais

Echt nieuw is dit isolatieproduct niet. In 2007 bracht de Franse coöperatieve Le Relais isolatie van onbruikbaar geworden textiel op de markt. Net zoals De Vlaspit is Le Relais een sociale economiebedrijf. De inzameling via kledingcontainers en de recyclage van textiel is één van hun belangrijkste activiteiten. Het ingezamelde textiel is van niet al te beste kwaliteit. Vijftien percent belandt dan ook rechtstreeks bij het afval. Slechts veertig percent wordt hergebruikt en verkocht via Ding Fring, een circuit van kringloopwinkels. Of geëxporteerd, voornamelijk naar Afrika, en daar verkocht in lokale Le Relais winkels of doorverkocht aan groothandelaars. De resterende vijfenveertig percent wordt gerecycleerd.

 

Concreet verknipt men een deel van het textiel tot doeken voor allerhande toepassingen in de indus-trie of de schoonmaak. Van niet herbruikbaar textiel uit katoen, wol of acryl recupereert men de grondstoffen om tapijten van te maken of voor nieuwe bollen wol. Een deel wordt grondstof voor isolatiemateriaal. Dat verkoopt men als 'Métisse, l'isolation de fibre solidaire', een verwijzing naar de manier waarop de isolatie geproduceerd wordt.

 

Van textielafval tot isolatiemateriaal

De eerste stap is het het ingezamelde textiel sorteren. Het textiel wordt ontdaan van knopen en ritsen en tot vezels verwerkt. Die vezels worden behandeld tegen insecten en schimmels, gemengd met polyester (20 %) en verhit. Het resultaat zijn isolatierollen en -platen die voor 80 % bestaan uit gerecycleerd katoen. Ze hebben een λ-waarde van 0,040 W/mK. De beschikbare diktes liggen tussen vijf en veertien cm.

 

Om je een idee van kostprijs te geven: platen van 12 cm dik kosten 17,55 euro per vierkante meter, inclusief btw. Met platen van deze dikte bekom je een R-waarde van 3 m²K/W. Dat is onvoldoende om vanaf 2012 de isolatiepremie van de netbeheerder voor dak- of zoldervloerisolatie aan te vragen. Hiervoor is minstens een R-waarde van 3,5 m²K/W vereist. Dus minstens 14 cm textielisolatieplaten, uit te voeren in één of twee lagen. Voor een optimale warmteweerstand streven we naar een R-waarde van 5 m²K/W, wat je bekomt met twee platen van 10 cm textielisolatie.

 

Isolatievlokken

Sinds kort zijn naast platen en rollen ook isolatievlokken van gerecycleerd textiel op de markt. Ze bestaan volledig uit katoen. Bij vlokken is de dichtheid bepalend voor de isolatiewaarde. Die moet liggen tussen de 16 en 25 kg/m³. De R-waarde is dan vergelijkbaar met die van de isolatieplaten. De kostprijs voor een zak textielvlokken van 12,5 kg bedraagt 53,69 euro. Dus: voor een oppervlakte van tien vierkante meter met een dikte van twintig centimeter heb je ongeveer 3 zakken nodig. Interessant is dat gerecycleerd textielisolatie ook beschikbaar is in de vorm van buisisolatie.

 

De wijze van aanbrengen heeft een aantal voordelen in vergelijking met de gekende kunststof buisisolatie. Philippe Hugo, vertegenwoordiger van Le Relais in België: “De buisisolatie bestaat uit stroken die zoals een verband rond de buizen worden gedraaid. Er is in principe geen limiet op de diameter van de buis. Voor een standaardbuis met een diameter van zestien millimeter en een lengte van één meter heb je bijvoorbeeld vier meter buisisolatie nodig. Bestaande of nieuwe buizen vormen geen probleem. Ook bij vertakkingen of dicht bij elkaar geplaatste buizen kan de buisisolatie geplaatst worden.” De kostprijs bedraagt 32,55 euro voor een zak van vijftig lopende meter.

 

Zeker voor toepassingen aan de binnenzijde van een gebouw is het brandgedrag van isolatie belangrijk. Philippe Hugo: "De samenstelling van de isolatie werd aangepast om de brandveiligheid te bevorderen. De rollen en platen behalen een Eurobrandklasse E wat staat voor zeer brandbaar. Bij toepassing achter een gipsplaat van dertien millimeter dikte, wordt de Euroklasse B (heel moeilijk brandbaar). Van de vlokken is enkel een Franse brandklasse beschikbaar, namelijk M1 (niet brandbaar). Het verschil in brandklasse wordt veroorzaakt door de polyester in de rollen en platen."

 

Toepassingen

Gerecyleerde textielisolatieplaten zijn geschikt om te plaatsen tussen een houten structuur. Bijvoorbeeld bij hellende daken tussen de kepers en gordingen of spanten of op de zoldervloer. Ook voor het isoleren van muren kun je ze gebruiken, maar niet in alle toepassingen. Textielisolatie is niet waterafstotend, en dus enkel geschikt voor droge toepassingen. Dus bijvoorbeeld niet als isolatie in een spouwmuur.

 

Buitengevelisolatie, zowel bij nieuwbouw als bij bestaande woningen, is wel een mogelijkheid. Op voorwaarde dat, zoals bij andere isolatiematerialen, een correcte plaatsing gegarandeerd is. Dat is enkel het geval bij muren die aan de binnenzijde luchtdicht afgewerkt zijn of worden (binnenbepleistering). En waarbij de isolatie die tussen een houten roostering geplaatst is, aan de buitenzijde afgewerkt wordt met een dampopen regenscherm (bv. dampopen houtvezelplaat), dat winddicht afgewerkt wordt. De buitenafwerking wordt op een verticaal latwerk bevestigd en kan naar eigen voorkeur gebeuren met hout, pannen, leien of plaatmateriaal. Door de isolatie in twee dwars op elkaar geplaatste lagen uit te voeren verminderen de koudebruggen ter hoogte van het hout.

 

Bij muren waar buitenisolatie niet mogelijk is en die geschikt bevonden zijn voor binnenisolatie (bepalend zijn vooral de staat van de muur, de regendichtheid en de porositeit van het metselwerk) kan textielisolatie wellicht ook gebruikt worden om muren aan de binnenzijde te isoleren. Voor zover wij weten werd geen onderzoek gedaan naar binnenisolatie met textiel. Binnenisolatie raden wij enkel aan als er geen andere mogelijkheden zijn. De luchtdichte afwerking aan de binnenzijde moet perfect worden uitgevoerd om inwendige condensatie te vermijden en ook de relatieve vochtigheid in de woning moet voldoende laag blijven. Dat laatste is enkel gegarandeerd bij ventilatie met mechanische afvoer.

 

Textielvlokken

Textielvlokken zijn, in tegenstelling tot papiervlokken, enkel geschikt voor horizontale toepassingen. Philippe Hugo: "Textielvlokken worden niet ingeblazen in verticale wanden of spouwen, maar horizontaal opgeblazen op zolderingen en plafonds. Ze kunnen ook manueel worden uitgestrooid. Voor het opblazen gebruikt men een kaarder (automatische inblaasmachine die de vezels eerst opentrekt en ze dan door een reeks pijpen voortstuwt, nvdr.), net zoals bij het inblazen van minerale wol. Het opblazen is heel eenvoudig en we geven uiteraard technisch advies en field support. We werken samen met een aantal plaatsers die zowel de platen, rollen als vlokken kunnen plaatsen." En waar kunnen mensen terecht als ze dit materiaal willen gebruiken? "We zijn pas begonnen met het opzetten van een netwerk en we hebben al enkele distributeurs die ons product willen verdelen. We verwachten dat deze lijst voor eind 2011 uitgebreid kan worden. Particulieren kunnen mij contacteren om de voor hen dichtstbijzijnde verdelers te kennen."

 

Evelien Willaert

 

 

Meer info
Philippe Hugo, 057 21 70 02
0492 949 762
metissebe@le-relais.net
www.lerelais.org