Wat heeft de laagste milieu-impact: renoveren of sloop & hernieuwbouw?

Wat heeft de laagste milieu-impact: renoveren of sloop & hernieuwbouw?

 

“Zouden we het dan niet beter afbreken en een nieuw huis bouwen?” Het is een veelgestelde vraag wanneer een adviseur van Dialoog tijdens een plaatsbezoek adviseert om de woning grondig energetisch te renoveren. Ook de bouwsector doet zijn duit in het zakje door regelmatig te stellen dat het zinvoller en eenvoudiger is om oude gebouwen af te breken en ze te vervangen door (zeer) energiezuinige nieuwe gebouwen.

Eenvoudiger is het alleszins, dat kan je moeilijk ontkennen. Maar oude gebouwen slopen en vervangen door nieuwbouw is niet altijd beter voor het milieu. Een nieuw gebouw mag dan (mogelijks) energiezuiniger zijn dan een gerenoveerd gebouw, we mogen niet vergeten dat een groot deel van de milieu-impact van een gebouw ook in de materialen schuilt. En daar knelt het schoentje bij de vergelijking tussen renovatie en sloop & heropbouw: de meeste woningen en gebouwen hebben een massieve structuur uit staal, beton en/of baksteen, 3 materialen met de hoogste milieu-impact. Door te renoveren behouden we die, maar bij sloop & heropbouw breken we een misschien nog perfecte draagstructuur af en vervangen die door een nieuwe met opnieuw een extra milieu-impact tot gevolg.

In het kader van de Proeftuin Woningrenovatie schreven Laetitia Delem en Lisa Wastiels van het labo Milieuprestatie van BuildWise (het vroegere WTCB) hier een artikel over. Om een objectief antwoord te kunnen bieden op de vraag wat ecologisch het meest zinvol is, sloop & heropbouw of renoveren, baseren zij zich op LCA berekeningen: “De levenscyclusanalyse (LCA) is een techniek waarmee op basis van een inventarisatie van input (grondstoffen, energie) en output (emissies, afval) kan worden begroot in welke mate een product of gebouw aan de verschillende milieuproblematieken bijdraagt (de uitputting van grondstoffen, menselijke gezondheid, biodiversiteit, smogvorming, aantasting van de ozonlaag, klimaatverandering, …), en dit gedurende de volledige levenscyclus (productie, transport, installatie, gebruik en einde levensduur).”

 

We vatten de belangrijkste conclusies hier even kort samen:

• De grootste impact (en CO2-uitstoot) in slecht of niet-geïsoleerde woningen wordt veroorzaakt door het operationele energieverbruik (voornamelijk voor verwarming). Het is dus effectief zinvol dat je eerst en vooral inzet op het verbeteren van de energieprestatie van gebouwen.
• Maar niet alle renovatiemaatregels leveren evenveel milieuwinst op. Er is soms tot 30% verschil in de totale levenscyclusimpact tussen twee renovatiescenario’s met eenzelfde ambitieniveau op vlak van energieverbruik.
• Hierop aansluitend: isoleren is prioritair qua renovatiemaatregel. Over het algemeen hebben isolatiemaatregels namelijk de kleinste milieu-impact in vergelijking met de veroorzaakte besparing in energieverbruik voor verwarming.
• Als de bestaande structuur nog een levensduur van minstens zestig jaar heeft, kan een renovatiescenario met een lagere energieprestatie interessanter zijn dan een nieuwbouw! De lagere materiaalgebonden milieu-impact kan immers een (iets) slechtere energieprestatie compenseren.
• We moeten vooral opletten met renovaties waarbij je te weinig inzet op het verbeteren van de energetische prestaties. Idem met renovaties met teveel grote structurele of esthetische ingrepen.

Het volledige artikel kan je hier lezen.

 

Is je woning enkel energetisch aan renovatie toe, dan kies je vanuit milieustandpunt dus best voor een ingrijpend energetisch renovatie i.p.v. sloop & heropbouw. Het is echt wel mogelijk om een dergelijke woning heel goed te isoleren, een zeer lage verwarmingsvraag en een heel goede energieprestatie (E-peil/EPC-label) te halen. Wees voldoende ambitieus en laat je goed adviseren!

Enkel bij een gebouw met relatief veel structurele gebreken (stabiliteit, vocht, etc.) of waar heel grondige aanpassingswerken aan nodig zijn, is het meestal zinvoller om het te slopen en te vervangen door een nieuw gebouw. Besteed hier dan zeker de nodige aandacht aan materiaal- en systeemkeuzes. Pas de principes van circulair bouwen toe en kijk niet alleen naar het materiaal an sich, maar vooral naar de volledige opbouw waar de materialen deel van uitmaken en hoe je materialen & gebouwdelen met mekaar verbindt.