Je bent hier » Bouwadvies » Info en tips over verbouwen » Vragen over isoleren welke isolatiematerialen hebben de laagste milieuimpact
Vragen over isoleren - Welke isolatiematerialen hebben de laagste milieu-impact?
Onze woningen goed isoleren is een van de belangrijkste stappen om minder energie te verbruiken, over te stappen van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie en zo uiteindelijk de milieu-impact van ons woningenpark drastisch te verlagen. Daarnaast moeten we rekening houden met de milieu-impact van de isolatiematerialen zelf. Een complexere materie dan wel eens wordt aangenomen. Zo worden er in de sector wel eens verkeerde aannames gemaakt rond de vermeende ecologische voetafdruk van bepaalde materialen en dan voor een groot stuk wat betreft isolatie. Heel wat particulieren, maar ook aannemers en architecten gaan ervan uit dat (isolatie)materialen uit hernieuwbare/nagroeibare grondstoffen sowieso (veel) beter zijn voor het milieu dan gangbare/traditionele materialen. Dat is iets te kort door de bocht. Met de opkomst van circulair bouwen, wordt er daarnaast ook te snel van uitgegaan dat een circulair(der) materiaal sowieso beter is voor het milieu dan een niet-circulair equivalent.
Om correcte inschattingen te maken, mogen we ten eerste niet uitgaan van het materiaal an sich, maar van de gehele opbouw en ten tweede moeten we kijken naar àlle milieu-aspecten, niet alleen circulair bouwen (afvalproblematiek). Een meer correcte vergelijking kunnen we maken met een zogenaamde LCA-analyse. LCA staat voor Levens Cyclus Analyse. Hierbij wordt de totale milieubelasting berekend, van ontginning van de grondstoffen over de productie, transport en gebruik, tot de afvalverwerking bij einde levensduur. Bovendien wordt er niet alleen gekeken naar typische milieu-indicatoren als CO2 en klimaat, maar ook nog naar een hele rist andere, waaronder verzuring van bodem en water, eutrofiëring, verschillende types ecotoxiciteit, water- en luchtverontreiniging.
OVAM liet een tool ontwikkelen, TOTEM, waarmee eenvoudig en gratis de levenscyclus milieu-impact van een volledig gebouw berekend kan worden, maar waarmee ook verschillende keuzes tegenover elkaar afgewogen kunnen worden. Deze tool helpt om LCA’s toch iets te vergemakkelijken, maar toch zal zo’n analyse altijd tijd en inzicht in de materie vergen. WTCB, UGent en Odisee hogeschool sloegen daarom de handen in elkaar en maakten in het kader van het Tetra onderzoekproject "To Bio or not to Bio", een website waarin een aantal standaard opbouwen werden doorgerekend, met telkens een ander isolatiemateriaal: www.milieubewustisoleren.be/milieu-impact.
Let wel op dat enkel een verschil van 20% of meer tussen de milieu-impacten van 2 gebouwelementen als significant wordt beschouwd!
Bijkomende opmerking (overgenomen van de website): Er "is gebruik gemaakt van de beschikbare generieke data en geen specifieke productdata. Mogelijk scoren producten beter dan de generieke beschikbare data in TOTEM en daarom is het aangeraden, indien de EPD (Environmental Product Declaration) van het product beschikbaar is, deze in jouw LCA berekening toe te passen om meer verfijnde en geactualiseerde resultaten te bekomen."
Laten we ter illustratie een aantal voorbeelden uit de website bespreken:
- Voorbeeld 1: bij de klassieke spouwmuur in massiefbouw scoren kurk, kalkhennep en PUR/PIR ongeveer even slecht voor eenzelfde U-waarde (isolatiewaarde) ... Glas- en rotswol scoren significant beter (zie afbeelding links).
- Voorbeeld 2: bij houtskeletbouw scoort alleen schapenwol veel slechter dan de rest. Het verschil tussen kalkhennep en de rest is op het randje van relevant of niet (net 20%). Het verschil tussen alle andere materialen onderling is verwaarloosbaar (zie foto rechts, let op: deze heeft een andere schaal).
©To bio or not to bio, www.milieubewustisoleren.be/milieu-impact.
Tot slot nog een belangrijke bemerking bij de website: binnen- en buitenafwerking hebben (mogelijk) in functie van de keuzes die gemaakt worden een veel grotere milieu-impact dan het type isolatiemateriaal. De impacten van één variant vind je terug in de figuren, maar deze materialen worden hier dus niet vergeleken. Je kunt wel een spouwmuur naast een muur met een buitenpleistersysteem (isolatie met “crepi”, ook wel ETICS genoemd) en een houtskeletbouw leggen, maar daar stopt het. Wil je binnen een bepaald type opbouw verder verfijnen, bijvoorbeeld de impact van type binnen- of buitenafwerking bij houtskeletbouw, dan zul je een vergelijking moeten (laten) maken in TOTEM. En dus liefst zoveel mogelijk met specifieke materiaaldata (EPD) en zo weinig mogelijk met generieke materialen (in de mate van het mogelijke, er komen wel steeds meer materialen bij in de TOTEM database).